Morfologia krwi to rodzaj badania diagnostycznego, polegające na ocenie ilościowej i jakościowej elementów morfotycznych krwi: krwinek białych (leukocytów), krwinek czerwonych (erytrocytów), płytek krwi (trombocytów), obliczenie wartości tzw. wskaźników erytrocytarnych, Morfologia krwi obwodowej jest podstawowym i najczęściej wykonywanym badaniem krwi. Badanie jest pomocne we wczesnym wykryciu wielu chorób – umożliwia rozpoznanie stanu zapalnego, infekcji, niedokrwistości i wielu innych procesów chorobowych, a także dostarczyć informacji o funkcjonowaniu całego organizmu. OB krwi, czyli odczyn Bernackiego, jest jednym ze wskaźników zdrowia organizmu – polega ono na pomiarze drogi opadania krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi w ciągu 1 godziny. W znaczeniu diagnostycznym służy ono jako wskaźnik procesów zapalnych, reumatycznych i nowotworowych. Poniżej przedstawiamy poszczególne parametry i wskazówki jak interpretować wyniki badań medycznych morfologii krwi obwodowej i OB, normy i wartości referencyjne.
– Bazocyty (Granulocyty zasadochłonne)
– Eozynocyty (Granulocyty kwasochłonne)
– Neutrocyty (Granulocyty obojętnochłonne)
– Limfocyty
– Monocyty
Całkowita zdolność wiązania żelaza
|
| Inne nazwy i skróty: |
TIBC, Total iron – binding capacity |
| Opis: |
Całkowita zdolność wiązania żelaza przez surowicę (TIBC) jest jednym z parametrów umożliwiających dokładną ocenę wewnątrzustrojowej gospodarki żelazem. Jest pośrednim pomiarem stężenia transferyny, całkowitą ilość żelaza, którą może związać transferyna. |
| Normy |
Kobiety: 40-80 µmol/l (223-446 µg/dl)
Mężczyźni: 45-70 µmol/l (251-391 µg/dl) |
| Powyżej normy: |
Wzrost wartości TIBC następuje w niedoborze żelaza w organizmie, podczas ciąży, w wyniku utraty krwi (ostrej lub przewlekłej), a także w wyniku leczenia estrogenami. |
| Poniżej normy: |
Spadek wartości TIBC notuje się w zespole nerczycowym, w nowotworach i przewlekłych zakażeniach oraz w hemochromatozie i hemosyderozie. Innymi przyczynami obniżenia są: przeładowanie organizmu żelazem, mocznica, niedokrwistość chorób przewlekłych. |
^ powrót na górę strony ^
Hematokryt
|
| Inne nazwy i skróty: |
HCT, Hematocrit |
| Opis: |
Hematokryt (HCT) to stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości osocza. Wartość HCT zależy od liczby krwinek czerwonych, objętości erytrocytów, objętości krwi krążącej, płci i wieku. |
| Normy |
Kobiety: 37-47 %
Mężczyźni: 42-52 % |
| Powyżej normy: |
Wzrost poziomu hematokrytu może być spowodowany przez: wzrost liczby krwinek czerwonych – nadkrwistości pierwotne (czerwienica prawdziwa) i wtórne (przebywanie na dużych wysokościach, przewlekłe choroby płuc, nowotwory nerek), odwodnienie – obfite biegunki, uporczywe wymioty, moczówka prosta, nadmierne pocenie, zmniejszona objętość osocza – zapalenie otrzewnej, rozległe oparzenia. |
| Poniżej normy: |
Spadek poziomu hematokrytu może być spowodowany przez: zmniejszenie liczby krwinek czerwonych – niedokrwistości, utrata krwi (krwawienia), hemolizę wewnątrznaczyniową związaną z reakcją potransfuzyjną, choroby szpiku kostnego (choroba popromienna, fibroza, guzy), przewodnienie. |
^ powrót na górę strony ^
Hemoglobina
|
| Inne nazwy i skróty: |
HGB, Hb, Hemoglobin |
| Opis: |
Hemoglobina jest białkowym składnikiem krwinek czerwonych. Jej zadaniem jest transport tlenu i dwutlenku węgla od i do komórek naszego organizmu. Hemoglobina jest podstawowym parametrem, który służy do rozpoznawania niedokrwistości. Stężenie tego związku zależy od wieku i płci. Najwyższe jest u noworodków. Później nieznacznie obniża się, aż do osiągnięcia 6. miesiąca życia, by następnie ponownie rosnąć. |
| Normy |
Kobiety: 11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l)
Mężczyźni: 12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l)
Noworodki: 14,2-19,6 g/dl (8,8-12,2 mmol/l) |
| Powyżej normy: |
Zwiększone stężenie hemoglobiny obserwuje się w nadkrwistościach i w zaburzeniach gospodarki wodno – elektrolitowej (odwodnienie). |
| Poniżej normy: |
Obniżenie poziomu hemoglobiny jest na ogół spowodowane niedokrwistością i w stanach przewodnienia organizmu. |
^ powrót na górę strony ^
Ferrytyna
|
| Inne nazwy i skróty: |
FER, Ferritin |
| Opis: |
Ferrytyna jest białkiem zwierającym zapasowe żelazo występującym we wszystkich tkankach ustroju, głównie wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym. Stężenie ferrytyny w surowicy krwi dobrze odzwierciedla poziom zapasów żelaza w ustroju. |
| Normy |
Kobiety: 12-150 µg/l
Mężczyźni: 15-200 µg/l |
| Powyżej normy: |
Zwiększony poziom ferrytyny jest spowodowany: w stanach zapalnych, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, uszkodzeniem wątroby, martwica komórek szczególnie wątroby lub nowowotworowych, nadmiarem żelaza w ustroju (hemochromatoza pierwotna lub potransfuzyjna, niedokrwistość megaloblastyczna, hemolityczna lub aplastyczna). |
| Poniżej normy: |
Zmniejszony poziom ferrytyny występuje w niedoborze żelaza. |
^ powrót na górę strony ^
Krwinki białe *1
|
| Inne nazwy i skróty: |
WBC, Leukocyty, White blood cells,Leukocytes |
| Opis: |
Leukocyty (WBC) są to jądrzaste komórki, które powstają w szpiku kostnym i w tkance limfatycznej. Występuje 5 rodzajów tych komórek. Są to: neutrocyty, eozynocyty, bazocyty, monocyty i limfocyty. Główną funkcją leukocytów jest obrona organizmu przed mikroorganizmami. |
| Normy |
4,0-10,8 x 109/l |
| Powyżej normy: |
Wzrost ich liczby nazywamy leukocytozą, a spadek leukopenią. Podwyższenie może być spowodowane przyczynami fizjologicznymi (wysoka temperatura otoczenia, opalanie się na słońcu, ciąża, wysiłek fizyczny, stres) lub patologicznymi (stany zapalne narządów, uszkodzenia tkanek, zakażenia, zatrucia, nowotwory). |
| Poniżej normy: |
Spadek ilości krwinek białych może być spowodowany przez niektóre choroby zakaźne, zwłaszcza wirusowe – WZW, grypa, zakażenie HIV, odra, różyczka, ospa wietrzna, uszkodzenie szpiku kostnego przez środki chemiczne, promienie jonizujące, aplazja (zatrzymanie w rozwoju, zanik) i hipoplazja szpiku, wyniszczenie, kolagenozy, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego, niektóre białaczki, ciężkie zakażenia bakteryjne – posocznice, dury i paradury, wstrząs anafilaktyczny. |
*1 Krwinki białe czyli leukocyty dzieli się na na 5 rodzajów w skład których wchodzą: 3 rodzaje granulocytów (zasadochłonne – bazocyty, kwasochłonne – eozynocyty i obojętnochłonne – neutrocyty) oraz 2 rodzaje agranulocytów (limfocyty i monocyty). Wartości prawidłowe obserwowane u zdrowych ludzi wykazują pewne różnice w zależności od wieku.
^ powrót na górę strony ^
Bazocyty
|
| Inne nazwy i skróty: |
BASO, Granulocyty zasadochłonne, Basophil granulocytes, Basophiles |
| Opis: |
Za wzrost wartości bazofilów odpowiadają granulocyty zasadochłonne, rodzaj krwinek białych, które wykazują powinowactwo do związków o odczynie zasadowym. Mają one właściwości żerne, tj. wchłaniania i niszczenia drobnoustrojów oraz komórek obcych lub zmienionych komórek własnego organizmu. |
| Normy |
0-0,2 x 109/l *2 – patrz dół strony |
| Powyżej normy: |
Ich liczba zwiększa się w stanach alergicznych, przy przewlekłej białaczce szpikowej, w przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodziejących zapaleniach jelit, niedoczynności tarczycy, chorobie Hodgkina. |
| Poniżej normy: |
Wynik poniżej normy może się pojawić w ostrych infekcjach, ostrej gorączce reumatycznej, nadczynności tarczycy, ostrym zapaleniu płuc, stresie. |
^ powrót na górę strony ^
Eozynocyty
|
| Inne nazwy i skróty: |
EOS, Granulocyty kwasochłonne, Eosinophil granulocytes, Eosinophiles |
| Opis: |
Eozynofile (EOS) to krwinki białe, które zaliczane są do granulocytów kwasochłonnych. Wyróżniają się one obecnością okazałych ziarnistości w cytoplazmie, które barwią się na czerwono eozyną. stanowią 1-4% wszystkich krwinek białych we krwi. |
| Normy |
0-0,45 x 109/l *2 – patrz dół strony |
| Powyżej normy: |
Zwiększenie ich wartości wywołują choroby alergiczne, zakaźne, hematologiczne, pasożytnicze, astma oskrzelowa, a także katar sienny, łuszczyca, jak też zażywanie leków (np. penicyliny). |
| Poniżej normy: |
Przyczyną spadku ich liczby mogą być zakażenia, dur brzuszny, czerwonka, posocznica, urazy, oparzenia, wysiłek fizyczny oraz działanie hormonów nadnerczowych. |
^ powrót na górę strony ^
Neutrocyty
|
| Inne nazwy i skróty: |
NEUT, Granulocyty obojętnochłonne, Neutrophil granulocytes, Neutrophiles |
| Opis: |
Neutrofile (NEUT) to komórki układu odpornościowego, które należą do granulocytów. Pełnią zasadniczą rolę w odpowiedzi odpornościowej organizmu przeciwko bakteriom, ale nie pozostają obojętne względem innych patogenów. Ich znaczenie wynika głównie z faktu szybkiego reagowania na obce organizmowi substancje. |
| Normy |
1,8-7,7 x 109/l*2 – patrz dół strony |
| Powyżej normy: |
Ich zwiększenie obserwujemy w zakażeniach miejscowych i ogólnych, chorobach nowotworowych, hematologicznych, po urazach, krwotokach, zawałach, w chorobach metabolicznych, u palaczy oraz u kobiet w trzecim trymestrze ciąży. |
| Poniżej normy: |
Spadek liczby neutrocytów występuje w zakażeniach grzybiczych, wirusowych (grypa, różyczka), bakteryjnych (gruźlica, dur, bruceloza), pierwotniakowych (np. malaria), w toksycznym uszkodzeniu szpiku kostnego, przy leczeniu cystostatykami. |
^ powrót na górę strony ^
Limfocyty
|
| Inne nazwy i skróty: |
LYMPH, Lymphocytes |
| Opis: |
Limfocyty (LYMPH) to komórki układu odpornościowego, które należą do leukocytów. Są zdolne do swoistego rozpoznawania antygenów. Funkcjonalnie limfocyty są komórkami uczestniczącymi i będącymi podstawą odpowiedzi immunologicznej w zwalczaniu białek pochodzenia pozaustrojowego. Rozróżniamy dwa rodzaje limfocytów: limfocyty B – które są odpowiedzialne za rozpoznanie antygenu i wytwarzanie przeciwciał oraz limfocyty T – które są odpowiedzialne za odpowiedź odpornościową komórkową |
| Normy |
1,0-4,5 x 109/l*2 – patrz dół strony |
| Powyżej normy: |
Ich liczba wzrasta w takich chorobach, jak krztusiec, chłoniaki, przewlekła białaczka limfatyczna, szpiczak mnogi, odra, świnka, gruźlica, kiła, różyczka, choroby immunologiczne. |
| Poniżej normy: |
Natomiast spadek (pancytopenię) może wywołać stosowanie kortykosterydów, a także ciężkie zakażenia wirusowe. |
^ powrót na górę strony ^
Monocyty
|
| Inne nazwy i skróty: |
MONO, Monocytes |
| Opis: |
Monocyty (MONO) to komórki żerne, które oczyszczają krew ze skrawków obumarłych tkanek i bakterii. Produkują interferon, który hamuje namnażanie się wirusów. Powstają przeważnie w szpiku kostnym. Są największe wśród białych krwinek. |
| Normy |
0-0,8 x 109/l *2 – patrz dół strony |
| Powyżej normy: |
Wzrost ich liczby może być spowodowany: gruźlicą, kiłą, brucelozą, zapaleniem wsierdzia, durem, mononukleozą zakaźną, zakażeniami pierwotniakowymi, urazami chirurgicznymi, kolagenozami, chorobą Crohna, nowotworami. |
| Poniżej normy: |
Przyczyną mniejszej liczby monocytów są np. infekcje, a także stosowanie glikosterydów. |
^ powrót na górę strony ^
Krwinki czerwone
|
| Inne nazwy i skróty: |
RBC, Erytrocyty, Red blood cells, Erythrocytes |
| Opis: |
Erytrocyty (RBC) to podstawowe składniki morfotyczne krwi, czyli tzw. czerwone krwinki. Komórki te transportują tlen do tkanek i dwutlenek węgla z tkanek do płuc. Powstają w szpiku kostnym i żyją około 100 dni. Liczba krwinek czerwonych zależy od płci i wieku. |
| Normy |
Kobiety: 4,2-5,4 x 1012/l
Mężczyźni: 4,7-6,1 x 1012/l |
| Powyżej normy: |
Wzrost ich liczby – erytrocytoza. Erytrocytoza (czyli czerwienica) jest rzadko spotykaną chorobą i może być spowodowana nowotworowym rozrostem krwinek czerwonych. Jej przyczyną bywa również niedotlenienie lub zwiększona produkcja hormonu pobudzającego wytwarzanie krwinek czerwonych we krwi (erytropoetyny). Wzrost liczby może być również spowodowany przewlekłymi chorobami płuc, wadami serca, nowotworami, torbielowatością nerek i zespołem Cushinga. Może wynikać także z leczenia sterydami, odwodnienia, wstrząsu, zapalenia otrzewnej, oparzeń z utratą osocza, zaburzeń hormonalnych lub długotrwałego niedotlenienia organizmu. Wzrost czerwonych krwinek może nastąpić podczas pobytu w wysokich górach, co często jest zabiegiem stosowanym przez sportowców. |
| Poniżej normy: |
Spadek ich liczby – erytropenia (anemia). Erytropenia może być wywołana utratą krwi, niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego (tzw. niedokrwistość megaloblastyczna). Do niedokrwistości dochodzi też w przypadku oddziaływania różnorodnych czynników powodujących rozpad erytrocytów (mówimy wtedy o niedokrwistości hemolitycznej). Przyczyną niedokrwistości jest także niedobór żelaza lub inne przyczyny wtórne (ciąża, choroby nerek, nowotwory, choroby przewlekłe. Spadek wartości krwinek występują również w przewodnieniu oraz przy nagłej utracie krwi. |
^ powrót na górę strony ^
Płytki krwi
|
| Inne nazwy i skróty: |
PLT, Trombocyty, Platelets, Thrombocytes |
| Opis: |
Trombocyty to bezjądrzaste elementy morfotyczne krwi, które są nazywane płytkami krwi. Powstają w szpiku i tkance limfatycznej. Płytki krwi są odpowiedzialne za proces inicjacji krzepnięcia, fibrynolizy i skurczu naczyń krwionośnych. |
| Normy |
130-450 x 109/l |
| Powyżej normy: |
Powyżej normy jest to nadpłytkowość (trombocytoza) – mamy z nią do czynienia w przypadku różnych przewlekłych stanów zapalnych, po wysiłku fizycznym, w niedoborze żelaza, po usunięciu śledziony, w ciąży, w przebiegu niektórych nowotworów. Zdarza się też tzw. nadpłytkowość samoistna. |
| Poniżej normy: |
Poniżej normy jest to małopłytkowość (trombocypenią) spowodowaną np. skutkami ubocznymi niektórych leków, niedoborami witaminy B12 lub kwasu foliowego, infekcjami, nowotworami i innymi chorobami. |
^ powrót na górę strony ^
OB krwi
|
| Inne nazwy i skróty: |
OB, ESR, BR, Odczyn Biernackiego, Erythrocyte sedimentation rate, Biernacki’s reaction |
| Opis: |
Odczyn Biernackiego (OB) to badanie szybkości opadania krwinek czerwonych. To test oceniający zaburzenia składu białek osocza oraz właściwości erytrocytów. Odczyn stanowi wskaźnik procesu zapalnego i może służyć do śledzenia przebiegu choroby. Zależy od masy krwinek czerwonych i lepkości osocza. |
| Normy |
Noworodki: 0-2 mm/h
Niemowlęta (do 6 miesięcy): 12-17 mm/h
Kobiety poniżej 60 roku życia: do 12 mm/h
Kobiety powyżej 60 roku życia: do 20 mm/h
Mężczyźni poniżej 60 roku życia: do 8 mm/h
Mężczyźni powyżej 60 roku życia: do 15 mm/h |
| Powyżej normy: |
Chorobami powodującymi przekroczenie norm mogą być: stany zapalne (infekcyjne i nie infekcyjne, nowotwory, choroby rozrostowe krwi (np. białaczki), choroby auto immunologiczne, w zawałach mięśnia sercowego, w urazach, złamaniach kości, w niedoczynności i nadczynności tarczycy, w hipercholesterolemi. Wzrost OB jest również spotykany u kobiet w okresie przedmenstuacyjnym i miesiączki, w okresie ciąży i okresu połogu (od 10-11 tygodnia ciąży do 6 tygodni po porodzie), w czasie czasie stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. |
| Poniżej normy: |
Zmniejszenie wartości OB występuje w chorobach alergicznych, w obniżonej wartości fibrynogenu, w nadkrwistości. |
^ powrót na górę strony ^
Retikulocyty
|
| Inne nazwy i skróty: |
RET, Reticulocytes |
| Opis: |
Retikulocyty to młode, bezjądrzaste erytrocyty. Mają one charakterystyczne pozostałości kwasów nukleinowych w rybosomach. Liczba retikulocytów we krwi obwodowej stanowi odzwierciedlenie powstawania czerwonych krwinek. |
| Normy |
3-15 ‰ |
| Powyżej normy: |
Wartości podwyższone mogą wskazywać na: zwiększoną erytropoezę towarzyszącą niedokrwistości hemolitycznej, stan po krwotoku, przełom retikulocytowy podczas leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza lub witaminy B12. |
| Poniżej normy: |
Wartości poniżej normy mogą wskazywać na: zmniejszoną erytropoezę w następstwie niedokrwistości aplastycznej, niedobór erytropoetyny, w ostrych białaczkach. |
^ powrót na górę strony ^
Rozkład objętości krwinek czerwonych (RDW)
|
| Inne nazwy i skróty: |
RDW, Red blood cell distribution width |
| Opis: |
Rozkład objętości krwinek czerwonych to wskaźnik rozrzutu zmierzonej objętości poszczególnych krwinek czerwonych wokół wartości średniej. |
| Normy |
11,5-14,5 % |
| Powyżej normy: |
Wartość tego znacznika wzrasta w niedokrwistości z niedoboru żelaza, a także jest powiązany z niedokrwistością megaloblastyczną, niedokrwistością hemolityczną i niedokrwistością makrocytową, która jest powiązana z chorobami wątroby. Wzrost wartości wskaźnika RDW może wystąpić po przetoczeniu krwi, a także w wyniku przerzutów nowotworowych. |
| Poniżej normy: |
Spadek wartości RDW może świadczyć o różnych rodzajach anemii. |
^ powrót na górę strony ^
Średnia objętość krwinek czerwonych (MCV)
|
| Inne nazwy i skróty: |
MCV, ŚOK, Mean corpuscular volume |
| Opis: |
MCV to średnia objętość pojedynczej krwinki. |
| Normy |
Kobiety: 81-99 fl
Mężczyźni: 80-94 fl |
| Powyżej normy: |
Wynik powyżej 110 fl może być najczęściej sygnałem niedokrwistości megaloblastycznej, związanej z niedoborem witaminy B12 lub/i kwasu foliowego, które mogą być związane z takimi schorzeniami jak: alkoholizm, zapalenie bądź źle funkcjonująca wątroba, mielodysplazja oraz niedoczynność tarczycy. Wzrost może wystąpić także po chemioterapii, ostrym krwotoku lub hemolizie. Nieznaczne podwyższenie MCV bywa spowodowane wzrostem ilości retikulocytów (młodych postaci erytrocytów, które mają większą objętość), co nie zawsze jest patologią. |
| Poniżej normy: |
Wartość poniżej 80 fl świadczy o niedokrwistości mikrocytowej (przebiegającej ze zmniejszeniem rozmiaru krwinki czerwonej). Jest ona charakterystyczna dla stanu niedoboru żelaza, a także talasemii jak również niedokrwistości syderoblastycznej. Wartość poniżej normy może pojawić się w chorobach przewlekłych. |
^ powrót na górę strony ^
Średnia zawartość hemoglobiny (MCH)
|
| Inne nazwy i skróty: |
MCH, SWH, Mean corpuscular hemoglobin |
| Opis: |
MCH to wskaźnik średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej, oblicza się go oblicza się dzieląc masę hemoglobiny w danej objętości krwi przez liczbę krwinek. |
| Normy |
27-31 pg |
| Powyżej normy: |
Wzrost średniej zawartości hemoglobiny w krwince czerwonej może wystąpić w niedokrwistościach makrocytowych. Podwyższone wartości MCH mogą również świadczyć o sferocytozie. |
| Poniżej normy: |
Zmniejszenie średniej zawartości hemoglobiny może być spowodowany przez zaburzenia wodno-elektrolitowe typu przewodnienia hipotonicznego i niedokrwistości niedobarwliwe, niedokrwistość z niedoboru żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12. |
^ powrót na górę strony ^
Średnie stężeniehemoglobiny (MCHC)
|
| Inne nazwy i skróty: |
MCHC, Mean corpuscular hemoglobin concentration |
| Opis: |
MCHC to średnie stężenie hemoglobiny w objętości erytrocytów. |
| Normy |
33-37 g/dl |
| Powyżej normy: |
Wzrost MCHC może wystąpić we wrodzonej sferocytozie i w stanach hipertonicznego odwodnienia. |
| Poniżej normy: |
Zmniejszenie MCHC może być spowodowany przez zaburzenia wodno-elektrolitowe typu hipertonicznej hiperhydracji i niedokrwistości z niedoboru żelaza – spada wówczas synteza hemoglobiny, w wynikach morfologii można zaobserwować równoczesne obniżenie się poziomu hemoglobiny i erytrocytów. |
^ powrót na górę strony ^
Transferyna
|
| Inne nazwy i skróty: |
TRF, Transferrin |
| Opis: |
Transferyna to białko, które odpowiada za przenoszenie żelaza w osoczu krwi do wątroby, śledziony i szpiku kostnego. Poziom transferyny we krwi określa się przy diagnozowaniu różnych warunków zdrowotnych, w tym: anemii, zaburzeń metabolizmu żelaza czy nośności żelaza we krwi. |
| Normy |
Kobiety: 223-446 µg/dl
Mężczyźni: 251-391 µg/dl |
| Powyżej normy: |
Podwyższony poziom może wystąpić w trzecim trymestrze ciąży (co jest objawem prawidłowym) oraz podczas stosowania doustnych leków antykoncepcyjnych i estrogenów. |
| Poniżej normy: |
Obniżenie poziomu może wystąpić w zespole nerczycowym, przy przedawkowaniu żelaza, w hemochromatozie, hemolizie, w niektórych chorobach krwi, a także po częstym przetaczaniu krwi. |
^ powrót na górę strony ^
Żelazo
|
| Inne nazwy i skróty: |
Fe, Ferrous |
| Opis: |
Żelazo w organizmie wchodzi w skład związków porfirynowych, głównie hemoglobiny i mioglobiny, w śladowych ilościach związane jest z niektórymi enzymami. Występuje również w postaci związanej z białkami: hemosyderyną, ferrytyną i transferyną. Stężenie żelaza w surowicy zależy od wchłaniania w przewodzie pokarmowym, magazynowania w jelicie, śledzionie i szpiku kostnym, syntezy i rozpadu hemoglobiny, a także jego utraty z ustroju. Wartości średnie żelaza są niższe u kobiet niż u mężczyzn średnio o 10 mikrogramów/dl. U obu płci wraz z wiekiem ulegają obniżeniu. Stężenie żelaza wykazuje zmienność dobową, a u kobiet zmienność w trakcie cyklu miesięcznego. Stężenie fizjologiczne poziomu żelaza jest zmienne: spada w drugiej połowie ciąży, w krwi pępowinowej wynosi 154 (72-237) mikrogramów/dl, u dzieci zdrowych – po urodzeniu 150-200 mikrogramów/dl, w kilka godzin po urodzeniu spada do wartości poniżej 100 mikrogramów/dl, między 3. a 7. rokiem życia osiąga taki poziom jak u osób dorosłych. |
| Normy |
Kobiety: 6,6-26 mikromola/l (37-145 mikrograma/100ml)
Mężczyźni: 10,6-28,3 mikromola/l (50-158 mikrograma/100ml) |
| Powyżej normy: |
Wzrost stężenia bywa skutkiem: nadmiernej podaży dożylnych i domięśniowych preparatów żelaza, częstych transfuzji krwi, ostrych zatruć żelazem, hemachromatozy pierwotnej i wtórnej, niedokrwistości hemolitycznych, niedokrwistości hipoplastycznych i aplastycznych, zespołów mielodysplastycznych, niedokrwistości złośliwej, wirusowego zapalenia wątroby, ostrych uszkodzeń wątroby (wzrost stężenia żelaza jest proporcjonalny do stopnia martwicy wątroby), zapalenia nerek, stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych. |
| Poniżej normy: |
Spadek stężenia bywa skutkiem: niedokrwistości z niedoboru żelaza, niedokrwistości złośliwej, ostrych i przewlekłych zakażeń, chorób nowotworowych, zespołu nerczycowego, przewlekłej niewydolności nerek, chorób tkanki łącznej, niedoboru witaminy C. |
^ powrót na górę strony ^
*2 Wartości szczegółowe dla poszczególnych grup wiekowych
| Badanie |
Grupy wiekowe |
| Bazocyty – Granulocyty zasadochłonne |
1 rok: 0-0,2 x 109/l,0,4% leukocytów
4 lata: 0-0,2 x 109/l, 0,6% leukocytów
6 lat: 0-0,2 x 109/l, 0,6% leukocytów
10 lat: 0-0,2 x 109/l, 0,6% leukocytów
21 lat: 0-0,2 x 109/l, 0,5% leukocytów
Dorośli: 0-0,2 x 109/l, 0,5% leukocytów |
| Eozynocyty – Granulocyty kwasochłonne |
1 rok: 0,05-0,7 x 109/l, 1-5% leukocytów
4 lata: 0,02-0,65 x 109/l, 1-5% leukocytów
6 lat: 0-0,65 x 109/l, 1-5% leukocytów
10 lat: 0-0,6 x 109/l, 1-5% leukocytów
21 lat: 0-0,45 x 109/l, 1-5% leukocytów
Dorośli: 0-0,45 x 109/l, 1-5% leukocytów |
| Neutrocyty – Granulocyty obojętnochłonne |
1 rok: 1,8-8,5 x 109/l, 30-50% leukocytów
4 lata: 1,8-8,5 x 109/l, 35-55% leukocytów
6 lat: 1,8-8,0 x 109/l, 35-55% leukocytów
10 lat: 1,8-8,0 x 109/l, 40-60% leukocytów
21 lat: 1,8-7,7 x 109/l, 45-70% leukocytów
Dorośli: 1,8-7,7 x 109/l, 45-70% leukocytów |
| Limfocyty |
1 rok: 4,0-10,5 x 109/l, 61% leukocytów
4 lata: 2,0-8,0 x 109/l, 50% leukocytów
6 lata: 1,5-7,0 x 109/l, 42% leukocytów
10 lata: 1,5-6,5 x 109/l, 38% leukocytów
21 lat: 1,0-4,8 x 109/l, 20-45% leukocytów
Dorośli: 1,0-4,5 x 109/l, 20-45% leukocytów |
| Monocyty |
1 rok: 0,05-1,1 x 109/l,2-7% leukocytów
4 lata: 0-0,8 x 109/l, 2-7% leukocytów
6 lata: 0-0,8 x 109/l, 2-7% leukocytów
10 lata: 0-0,8 x 109/l, 1-6% leukocytów
21 lat: 0-0,8 x 109/l, 1-8% leukocytów
Dorośli: 0-0,8 x 109/l, 1-8% leukocytów |
^ powrót na górę strony ^
