Ogólne badanie moczu polega na ocenie próbki moczu pod kątem cech fizycznych. przynosi cenne informacje nie tylko o funkcjonowaniu układu moczowego, ale też o pracy wielu innych ważnych organów. Badanie ogólne moczu może być więc wskazówką w wykryciu wielu chorób i informacją o ogólnym stanie zdrowia. Ilość moczu wydalanego w ciągu doby przez zdrowego człowieka wynosi od 500 do 2500 ml. Zależy ona od wielu czynników, np. od ilości przyjętych płynów oraz temperatury otoczenia. W skład moczu wchodzi: 96% wody, 2,5% azotowych produktów przemiany materii (przede wszystkim mocznik) i 1,5% soli mineralnych oraz minimalne ilości innych substancji, np. barwników żółciowych (nadają moczowi charakterystyczny kolor i zapach). Poniżej przedstawiamy poszczególne parametry i wskazówki jak interpretować wyniki badań medycznych w badaniu ogólnym moczu, normy i wartości referencyjne.
Barwa
|
| Inne nazwy i skróty: |
Color |
| Normy |
Słomkowa, jasno-żółta lub żółta |
| Powyżej normy: |
Barwa czerwona lub krwista świadczy o utracie krwinek czerwonych przez układ moczowy, na przykład przy ciężkich uszkodzeniach nerek, w skazie krwotocznej, lub na skutek obecności kamieni w drogach moczowych, może też być spowodowana spożyciem buraków, rabarbaru.Barwa brunatna wskazuje na zawartość w moczu bilirubiny i może towarzyszyć żółtaczce. Czasami barwa zmienia się pod wpływem niektórych leków lub spożywanej żywności.
Barwa zielona / niebieska wskazuje na użycie specyficznych leków.
Barwa pomarańczowa wskazuje na użycie witaminy B2.
Barwa fioletowa pojawia się w stanach pozawałowych oraz u osób z ciężką niewydolnością jelitową.
Barwa brązowa / brązowo czarny pojawia się przy krwotokach z dróg moczowych przy kwaśnym pH, w porfirii, methemoglobinurii. |
^ powrót na górę strony ^
Przejrzystość
|
| Inne nazwy i skróty: |
Clarity |
| Normy |
Przejrzysty, klarowny |
| Powyżej normy: |
Prawidłowo świeżo oddany mocz jest zwykle przejrzysty i klarowny. W miarę stania mętnieje. Mocz od początku mętny występuje w ropnych zapaleniach dróg moczowych, w przypadku obecności nabłonków i w niektórych postaciach kamicy nerkowej. Zmętnienie może być też wywołane obecnością moczanów, fosforanów, nasienia, śluzu oraz obecnością takich niepożądanych składników jak: erytrocyty, leukocyty, bakterie, komórki nerkowe oraz kryształy nieorganiczne. Również przechowywanie moczu w temperaturze pokojowej może spowodować jego zmętnienie spowodowane namnażaniem bakterii. |
^ powrót na górę strony ^
Odczyn (pH)
|
| Inne nazwy i skróty: |
pH |
| Normy |
kwaśny
pH 4,5-7,8 |
| Powyżej normy: |
Stale utrzymujący się odczyn zasadowy może świadczyć o upośledzeniu zdolności nerki do zakwaszania moczu albo zakażenia układu moczowego bakteriami rozkładającymi amoniak. Odczyn zasadowy może również świadczyć o kamicy nerek. pH jest również zależne od spożywanego pokarmu – dieta bogatobiałkowa powoduje zakwaszenie moczu, natomiast dieta bogatowarzywna alkalizuje mocz. |
^ powrót na górę strony ^
Ciężar właściwy
|
| Inne nazwy i skróty: |
Specific gravity |
| Normy |
1,003-1,029 g/cm3 |
| Powyżej normy: |
Ciężar właściwy nie powinien nigdy zbliżać się do wartości ciężaru wody, czyli 1,000 g/cm3, gdyż świadczyć to może o utracie bardzo ważnej funkcji nerki, jaką jest zagęszczanie moczu. Często jest to pierwszy objaw sugerujący rozpoczynającą się niewydolność nerek. Ciężar właściwy zależny jest również od składników wydalanych z moczem oraz od ilości spożywanych płynów. Wzrost wartości ciężaru właściwego moczu powyżej normy występuje, gdy w moczu pojawia się nadmiar takich składników jak: glukoza, białko, specyficzne leków, wzrost może pojawić się w przypadku odwodnienia. Zmniejszenie ciężaru właściwego moczu występuje po wypiciu dużej ilości płynów lub stosowaniu leków moczopędnych. Stały ciężar właściwy moczu w granicach 1,010-1,012 g/cm3 niezależny od stopnia nawodnienia jest charakterystyczny dla przewlekłej niewydolności nerek czy przewlekłych nefropatii. |
^ powrót na górę strony ^
